Else vertelt het verhaal van haar jeugd. Een onbezorgde jeugd, opgroeiend in de Betuwe, vriendinnetjes en leuke mensen om haar heen. Maar dan moet ze verhuizen naar Friesland en daar heeft ze echt geen zin in. Haar vader krijgt een betere positie, hij zegt de advocatuur gedag en wordt rechter. Haar moeder die zo graag en goed tenniste moet ook in Friesland een nieuw leven beginnen en dat valt haar zwaar. Langzaam verandert het boek met muzikale anekdotes doorspekt in een wrang verhaal. Het verhaal van overleven als derde generatie na de oorlog. Leven met de geheimen van de oorlog. Toevallig opvangen (en als nieuwsgierig kind doorvragen!) wat het grote familiegeheim is. Wat? Háár opa? Die lieve man? Die muziek voor haar speelt? Hij zou fout geweest zijn? En je mag er met niemand over praten want dan laten de mensen je vallen. Toch wordt er thuis steeds vaker en opener over de oorlog gesproken. Maar dan wel door haar moeder, de dochter die getekend is door de oorlog. De dochter die zichzelf steeds verder in een slachtofferrol verstopt en, terecht of niet, de buitenwereld steeds vaker met argusogen bekijkt. Het is verleidelijk om toch je beste vriendin te vertellen over Het Grote Geheim. Tenslotte drukt het vreselijk op je. Maar Else voelt zich bedrogen als haar beste vriendin het wél aan haar ouders vertelt. Kan ze dan inderdaad niemand vertrouwen? Een volgende verhuizing volgt. Nu kan ze niet meer in de gaten houden of haar vriendin het Grote Geheim niet verder zal vertellen. En moet ze wéér op zoek naar nieuwe vrienden. Wéér wennen in een nieuwe omgeving en dat terwijl haar moeder steeds vaker wegvlucht in haar slachtofferrol, niet de liefhebbende moeder is die Else zich wenst.
Op een dag vindt Else op zolder een oude vioolkist. De viool moet wel van haar moeder zijn. Waarom speelt ze er niet meer op? Als de viool nou eens gemaakt kon worden dan konden ze samen spelen. Bladmuziek! Voorzichtig probeert Else de bladen te herstellen met nieuw plakband. Misschien kan ze deze muziek, geschreven voor viool ook wel op haar fluit spelen. Haar moeder is niet blij met deze ontwikkeling.
Wanneer Else naar het conservatorium gaat en elders gaat wonen wordt de moeder-dochter-relatie er niet beter op. En als Else de vrouw van haar leven wil voorstellen kan haar moeder niet anders dan haar verwijten dat ze “toch alle kansen” had en deze niet wil gebruiken. Een en al onbegrip.
Het onbegrip en de verwijten groeien Else boven het hoofd en ze besluit haar moeder een tijdje niet te zien. Else ontdekt dat ze meer over het verleden van haar opa te weten kan komen door het dossier in te gaan zien. Na een dag lezen is haar veel duidelijk geworden en de chaos in haar hoofd wordt groter. Een therapeut helpt haar de chaos te ordenen, het is ook deze therapeut die haar naar het ziekbed van haar moeder stuurt. De laatste maanden van haar moeder waarin ze anderhalf uur per week achter elkaar probeert geen verwijten aan te horen, spelletjes te spelen en te doen alsof er niets aan de hand is.
Als haar moeder sterft en het fluitconcert bij haar afscheid wil horen knapt er iets bij Else. Hoe kon ze, zelfs na haar dood, haar dit aandoen? Maar dan, na jaren gehoord te hebben dat ze begrip moest tonen, ontstaat het besef. Else begrijpt waarom haar moeder niet anders kon.
Een zeer aangrijpend boek. Wij mochten nooit iets vragen over de oorlog maar er zijn toch zeer veel herkenningspunten. Ook wij moesten steeds “begrip hebben” voor de vrouw die onze moeder was. De vrouw die niet wist hoe ze moest leven, bang was voor het leven, net als de moeder van Else. Ook mijn moeder speelde vroeger viool…. Ik geef het boek 5 sterren. De herkenning was ongelooflijk en soms mooi confronterend.
Hier kun je het eerste hoofdstuk lezen. Op de website kun je verschillende werken uit de roman beluisteren.
Vanaf 14 november heeft het Noord Nederlands Orkest een concertserie met inleidingen door Yvonne van den Berg. Het programma van de concertserie is samengesteld uit werken die een belangrijke rol spelen in de roman: Suite voor orkest nr. 2 van Bach/Mahler, het Vioolconcert van Mendelssohn, uitgevoerd door de beroemde Nederlandse violiste Liza Ferschtman, en Symfonie nr. 4 van Brahms.
2 opmerkingen:
Mooie recensie Teadrip. Het is idd een prachtig boek. Ik heb er ook heerlijk van genoten.
Je recensie maakt me nieuwsgierig!
Een reactie posten