De viool van mijn moeder (Yvonne van den Berg)

Ik was één van de gelukkigen die de autobiografische debuutroman van Yvonne van den Berg De viool van mijn moeder mochten lezen vóórdat deze in de winkel zou komen te liggen. De eerste reactie in één woord na het lezen? Heftig!

Else vertelt het verhaal van haar jeugd. Een onbezorgde jeugd, opgroeiend in de Betuwe, vriendinnetjes en leuke mensen om haar heen. Maar dan moet ze verhuizen naar Friesland en daar heeft ze echt geen zin in. Haar vader krijgt een betere positie, hij zegt de advocatuur gedag en wordt rechter. Haar moeder die zo graag en goed tenniste moet ook in Friesland een nieuw leven beginnen en dat valt haar zwaar. Langzaam verandert het boek met muzikale anekdotes doorspekt in een wrang verhaal. Het verhaal van overleven als derde generatie na de oorlog. Leven met de geheimen van de oorlog. Toevallig opvangen (en als nieuwsgierig kind doorvragen!) wat het grote familiegeheim is. Wat? Háár opa? Die lieve man? Die muziek voor haar speelt? Hij zou fout geweest zijn? En je mag er met niemand over praten want dan laten de mensen je vallen. Toch wordt er thuis steeds vaker en opener over de oorlog gesproken. Maar dan wel door haar moeder, de dochter die getekend is door de oorlog. De dochter die zichzelf steeds verder in een slachtofferrol verstopt en, terecht of niet, de buitenwereld steeds vaker met argusogen bekijkt. Het is verleidelijk om toch je beste vriendin te vertellen over Het Grote Geheim. Tenslotte drukt het vreselijk op je. Maar Else voelt zich bedrogen als haar beste vriendin het wél aan haar ouders vertelt. Kan ze dan inderdaad niemand vertrouwen? Een volgende verhuizing volgt. Nu kan ze niet meer in de gaten houden of haar vriendin het Grote Geheim niet verder zal vertellen. En moet ze wéér op zoek naar nieuwe vrienden. Wéér wennen in een nieuwe omgeving en dat terwijl haar moeder steeds vaker wegvlucht in haar slachtofferrol, niet de liefhebbende moeder is die Else zich wenst.
Op een dag vindt Else op zolder een oude vioolkist. De viool moet wel van haar moeder zijn. Waarom speelt ze er niet meer op? Als de viool nou eens gemaakt kon worden dan konden ze samen spelen. Bladmuziek! Voorzichtig probeert Else de bladen te herstellen met nieuw plakband. Misschien kan ze deze muziek, geschreven voor viool ook wel op haar fluit spelen. Haar moeder is niet blij met deze ontwikkeling.
Wanneer Else naar het conservatorium gaat en elders gaat wonen wordt de moeder-dochter-relatie er niet beter op. En als Else de vrouw van haar leven wil voorstellen kan haar moeder niet anders dan haar verwijten dat ze “toch alle kansen” had en deze niet wil gebruiken. Een en al onbegrip.
Het onbegrip en de verwijten groeien Else boven het hoofd en ze besluit haar moeder een tijdje niet te zien. Else ontdekt dat ze meer over het verleden van haar opa te weten kan komen door het dossier in te gaan zien. Na een dag lezen is haar veel duidelijk geworden en de chaos in haar hoofd wordt groter. Een therapeut helpt haar de chaos te ordenen, het is ook deze therapeut die haar naar het ziekbed van haar moeder stuurt. De laatste maanden van haar moeder waarin ze anderhalf uur per week achter elkaar probeert geen verwijten aan te horen, spelletjes te spelen en te doen alsof er niets aan de hand is.
Als haar moeder sterft en het fluitconcert bij haar afscheid wil horen knapt er iets bij Else. Hoe kon ze, zelfs na haar dood, haar dit aandoen? Maar dan, na jaren gehoord te hebben dat ze begrip moest tonen, ontstaat het besef. Else begrijpt waarom haar moeder niet anders kon.

Een zeer aangrijpend boek. Wij mochten nooit iets vragen over de oorlog maar er zijn toch zeer veel herkenningspunten. Ook wij moesten steeds “begrip hebben” voor de vrouw die onze moeder was. De vrouw die niet wist hoe ze moest leven, bang was voor het leven, net als de moeder van Else. Ook mijn moeder speelde vroeger viool…. Ik geef het boek 5 sterren. De herkenning was ongelooflijk en soms mooi confronterend.



Hier kun je het eerste hoofdstuk lezen. Op de website kun je verschillende werken uit de roman beluisteren.
Vanaf 14 november heeft het Noord Nederlands Orkest een concertserie met inleidingen door Yvonne van den Berg. Het programma van de concertserie is samengesteld uit werken die een belangrijke rol spelen in de roman: Suite voor orkest nr. 2 van Bach/Mahler, het Vioolconcert van Mendelssohn, uitgevoerd door de beroemde Nederlandse violiste Liza Ferschtman, en Symfonie nr. 4 van Brahms.

Beurs

Normaal gesproken ben ik helemaal beurs na een beursbezoek. Ook dit keer lig ik weer uitgeteld op de bank bij te komen. Maar wat wás het leuk! Dit was een totaal andere manier om een beurs te bezoeken. Enkele grote verschillen: normaal loop ik alleen, nu gezellig met K. Normaal ben ik héél snel weg bij bepaalde stands, nu gaan we zelfs op zoek naar bepaalde stands. Het is wel heel apart om als mevrouw F rond te lopen. Mevrouw F heeft prijs. En die prijs is bij ons terecht gekomen (en bevestigd!). Het is wel opvallend hoe de verdeling van de creativiteit is veranderd in de afgelopen jaren. Zo'n 10-15 jaar terug was er enorm veel animo voor textielverharders. Niet één stand houdt zich hier nog mee bezig. Is Nederland uitgehard?

Bijna de helft (!) van de kramen hield zich op de een of andere manier bezig met kaarten maken. En het gaat zo slecht met de post? Wat doet half Nederland dan met die kaarten? Sommige standhouders bieden de mogelijkheid een workshop te volgen. Hoewel je dan even kunt zitten hebben we hier toch echt geen trek in. Wel sta ik nog even héél vriendelijk een meneer van Herbalife te woord, ik had gewoon te laat in de gaten voor welke organisatie hij stond. Als je dan geen telefoonnummer wilt geven en hij vraagt na afloop van de enquête of ze telefonisch contact mogen opnemen.... Volgens K waren mijn antwoorden ook wel tegenstrijdig. Tja, ik was mezelf niet :-)

Maar nu dat andere beurs.... Op 8 oktober werd dan toch mijn matras van Varia passie voor slapen gebracht. Die nacht heb ik voor het eerst in lange tijd weer eens goed geslapen. Je moet "wennen" aan een nieuw matras? Met mijn reislustige instelling merk ik echt meteen of een matras lekker ligt! Niets is zo erg als flink veel voor een nacht wakker liggen te moeten neertellen. Hotels zouden verplicht moeten worden goede matrassen te voorzien (tip? zie link hierboven ;-) ). Mijn slaapkamer is, alleen door het matras te vervangen, omgetoverd tot een eersteklas hotel (zonder ontbijtservice, da's dan wel weer jammer). Natuurlijk word ik nog wel wakker ergens midden in de nacht. Ik zeg gedag tegen de vleermuizen, uilen en andere nachtdieren en draai me weer om. En nu komt het.... ik val dan ook weer in slaap! Boeken moeten voortaan overdag of 's avonds worden gelezen, 's nachts slaap ik.

Wat ik nog meer doe als ik beurs ben? Oude en nieuwe tijdschriften lezen, boeken verslinden, haverkoek bakken, dvd kijken, klungelen en knutselen... Kortom, van alles en eigenlijk niet veel. Vroeger zou ik gezegd hebben: niks gedaan vandaag. Dan valt het toch wel mee als je het opschrijft.

de Test door Joelle Charbonneau

Normaal begin ik niet achteraan met een review maar nu dan een héle kleine uitzondering: wat ben ik blij dat het eerste hoofdstuk van deel 2 al te lezen was!
Ik ben blij dat ik één van de uitverkorenen was om dit prachtige boek te mogen testen. Dank aan Karakter Uitgevers bv!

YA-boeken zijn óf heerlijk om te lezen óf te slap om door te gaan. De test hoort duidelijk in de eerste categorie. Ieder hoofdstuk bouwt de spanning goed op, en je wilt echt alleen maar doorlezen. Zou de wereld er echt zo uitzien nadat hij "ontploft" is? Met een beetje fantasie volg je het hele traject, alle dorheid en verdorvenheid zie je voor je. Mensen veranderen niet, zelfs niet als ze 7 oorlogen hebben overleefd. Het blijft een kwestie van overleven, maar ook van elkaar helpen toch de finish te halen.

Cia Vale wil dolgraag tot de uitverkorenen van de Test behoren. Maar weer wordt er niemand uit hun kolonie geselecteerd.... maar dan komt de volgende dag en blijken er toch 5 kandidaten geselecteerd te zijn, waaronder Cia zelf. Familie en vrienden moet ze achter zich laten, met een skimmer gaan de kandidaten op weg naar de Test. De test zelf bestaat uit verschillende onderdelen, de Testfunctionarissen zijn meedogenloos. Je moet er toch niet aan denken dat dit soort toetsen echt zouden bestaan! Maar ondertussen word je wel meegezogen in de dynamiek van het verhaal. Je krijgt sympathie voor vele uitverkorenen, vooral voor die uit de Vijf Meren. Kun je je landgenoten wel vertrouwen? Hoe is het om iemand niet te kunnen vertrouwen? Hoe is het om tegenstand in de meest vreemde vormen te ondervinden? Na een tocht van enkele weken, tijdsbesef is er nauwelijks tijdens deze reis, vol bizarre avonturen en bloedstollende momenten komt er een einde aan de laatste Test. Maar dan nóg blijft het verhaal spannend.
Slechts enkelen zullen de Universiteit binnenstappen. Slechts enkelen zullen het in zich hebben om straks leider van het Land te worden. Een land dat ooit Amerika heette. Het is duidelijk dat de strijd in het tweede en derde deel zal doorgaan.

Het lijkt een "gewoon" proefwerk...



Het duurt nog enkele maanden voor deel 2 en 3 te lezen zijn. Maar reken maar dat ik die ga lezen!
Joelle Charbonneau woont in Chicago, niet geheel toevallig dat deze stad in het boek een rol speelt? Als ze niet schrijft werkt ze als acteer- en stemcoach. Zomaar 3 leuke beroepen in één persoon verbonden.

van home naar huis

Dinsdag 1 oktober... het zit er weer op, het seizoen is weer voorbij, ik moet weer aan de terugreis beginnen. Soms vind ik het wel lastig om 2 thuis-adressen te hebben. Om het makkelijk te maken? Het ene is home, het andere thuis. Gelukkig regent het bijna de hele weg naar Rosslare. Ik zou bijna heimwee naar de laatste paar mooie dagen krijgen. Maar zelfs met regen blijft Ierland toch een mooi land. Ik ga nog snel even om wol-advies bij Marina langs. En in Wexford staat nog een Tesco die bezocht moet worden. Met een heerlijke salade bij de hand sla ik nog even af naar Lady's Island. Het ligt zo'n 4 kilometer van de hoofdweg vanuit Tagoat, een kleine 11 kilometer vanaf de haven van Rosslare. Lady's Island is een klein dorp (met kasteel, toren, kerkruïne en begraafplaats) en eigenlijk een soort bedevaartplaats. De hoofdreden van mijn bezoek is echter het meer. En als het dan ook nog even gestopt is met regenen dan is de oever van dit meer een uitstekende plaats om de salade te verorberen. Het is dé broedplaats van sternen. Vooral de Grote Stern en de Dougalls stern broeden hier. Vooruit, niet in het najaar maar het blijft wel een prachtige rustige plek.

In mei was ik bij het naar boven rijden op de ferry bijna tegen de kant gereden. Het is heel erg steil naar boven toe. Bovenaan is het dan wel mooi maar beslist geen pretje om naartoe te rijden. Dus vraag ik of ik niet op het benedendek mag staan. Ja hoor, baan 1. Wat dat inhoudt? Dat ik dus in m'n uppie in een héél smal stukje mag gaan staan en omgeven word door flinke grote trailers en trucks :D maar ik laat me niet kennen, daar rijd ik gewoon in! En dat anker dat in de weg lag? Tja, had je dat maar op tijd aan de kant moeten leggen. De kapitein is van Oekraïense of Uruguayaanse afkomst. Heb ik niks op tegen, hij zal als kapitein best goed zijn, maar te verstaan? Nou nee. Ik denk dat we dus naar Pakistan afreizen. Ach, zie ik weer eens wat anders, toch? De wijn van Tesco helpt om in te slapen (denk ik, oppassen dat ik niet dronken wordt van 18,7 cl). En ondertussen brei ik een groot deel van een col, lees ik een dwarsligger dwars uit (Wachten op woensdag, Nicci French, wel toepasselijk dacht ik zo), vermaak ik me met Facebook zolang er verbinding is...

Om 16 uur leggen we aan in de haven van Cherbourg. En omdat ik dus in baan 1 sta.... duurt het wel even voor ik 1. bij mijn auto ben (laverend tussen trucks en andere grote voertuigen) en 2. eer ik het schip kan verlaten. Want uiteraard moeten die grote bakbeesten er eerst af. Het is stralend weer! Vrolijk rijd ik dan ook naar Val-de-Reuil. Bij aankomst ziet het er ongeveer zo uit, vooral als je van de verkeerde kant nadert is het hotel lastig te vinden. Om half 9 's avonds is het gewoon donker.

Ik slaap weer Eerste Klas (Première Classe) en eet niet minder. Op loopafstand zit een enorm goede Italiaan (Del arte, vriendelijke mensen en lekker eten).

Op m'n dooie gemak rijd ik donderdagmorgen eerst maar eens naar de Carrefour om wat wijn in te slaan. En dan begint de echt lange terugtocht. Ik wilde eerst wel via de kleine weggetjes rijden maar heb daar, gezien de te rijden tijd, toch maar van afgezien. Veel vrachtverkeer, een tankstation zonder benzine (leuk als je meter aangeeft dat je nu toch echt wel moet zorgen voor nieuwe brandstof), file in België maar dan toch, via de Liefkenshoektunnel (scheelt 3 kwartier extra file!) sta ik rond 6 uur 's avonds op de stoep. Auto leegmaken en een parkeerplaats zoeken. Op het plein zijn ineens 2 plekken voor elektrische auto's vrij gemaakt, er zijn toch nog genoeg plaatsen over voor alle andere parkeerders? Jammer dat deze auto nog niet op elektriciteit rijdt.

Morgen weer werken. Het wordt tijd dat ik dan nu echt ga slapen!